PARA ULAMA MADZHAB SYAFI’IYYAH DARI BERBAGAI DISIPLIN ILMU DAN MASA KE MASA

Rangkuman dari para ulama Mazhab as-Syafi’e ini dari masa ke semasa dalam berbagai disiplin ilmu:
ULAMA AS-SYAFI’E DARI GENERASI PERTAMA DAN MURID LANGSUNG IMAM AS-SYAFI’E rahimahūLlāhu Ta’āla
- Rabi’ ibn Sulaiman al-Jaizi
- Rabi’ ibn Sulaiman al-Muradi
- Al-Buwaiti
- Al-Muzani
- Al-Qadhi Husain
ULAMA AS-SYAFI’E DARI GENERASI KEDUA SETELAH WAFATNYA IMAM SYAFI’E rahimahūLlāhu Ta’āla
- Al-Baihaqi rahimahūLlāhu Ta’āla
- Abu Ishaq as-Syairazi rahimahūLlāh
- An-Nawawi rahimahūLlāhu Ta’āla
- Ar-Ramli rahimahūLlāh
- Al-Bujairami,
- Al-Khatib as-Syarbini,
- Ar-Rafi’e rahimahūLlāh
- Al-Ghazali rahimahūLlāhu Ta’āla
- Al-Juwaini Imam al-Haramain,
- As-Subki,
- Ibnu Hajar al-Haitami rahimahūLlāh
- Ibnu Hajar al-Asqolani rahimahūLlāh
- As-Suyuti rahimahūLlāhu Ta’āla.
KITAB FIQH BERPENGARUH MAZHAB AS-SYAFI’E
- Kitab: “Al-Umm” karya Imam as-Syafi’e rahimahūLlāhu Ta’āla,
- Kitab: “Al-Risalah” (Usul Fiqh) oleh Imam as-Syafi’e rahimahūLlāhu Ta’āla,
- Kitab: “Minhajut Talibin” oleh Imam an-Nawawi rahimahūLlāh
- Kitab: “Raudhah at-Talibin wa Umdatul Muftin” oleh Imam an-Nawawi rahimahūLlāh
- Kitab: Al-Majmuk oleh Imam an-Nawawi rahimahūLlāh
- Kitab: “Matan Taqrib” oleh Abu Sujak
- Kitab: “Al-Iqna’” oleh Muhammad al-Sharbini al-Khatib
- Kitab: “Tuhfatul Muhtaj bi Syarhil Minhaj” oleh Ibnu Hajar al-Haithami.
- Kitab: “Mughni al-Muhtaj illa Makrifati Ma’ani Alfadzil Minhaj” oleh al-Khatib as-Syarbini.
- Kitab: “Al-Wasit” oleh Imam al-Ghazali rahimahūLlāhu Ta’āla
- Kitab: “Manhaj at-Tullab” oleh Zakaria al-Anshari Abu Yahya
- Kitab: “Al-Hawi al-Kabir” oleh al-Mawardi.
- Kitab: “Kifayatul Akhyar” oleh Taqi’uddin Abu Bakar ibn Muhammad al-Husaini al-Hisni.
- Kitab: “Mukhtashar al-Muzani” oleh al-Muzani at-Tahdzib.
- Kitab: “Al-Fatawa” oleh Imam al-Baghawi
- Kitab: “As-Syarhul Kabir” (Fathul Aziz) oleh Imam ar-Rafi’e.
- Kitab: “Al-Muqaddimah al-Hadramiyah” oleh Abdullah Bafadhal al-Hadrami.
- Kitab: “Al-Manhajul Qawim Syarh Masa’il at-Taklim” (Syarh al-Muqaddimah al-Hadramiyah) oleh Ibnu Hajar al-Haitami.
- Kitab: “Umdatul Masalik wa Iddatun Nasik” oleh Abu Syihab al-Mishri
ULAMA BERPENGARUH DARI MAZHAB AS-SYAFI’E rahimahūLlāhu Ta’āla.
Daftar ulama berpengaruh mazhab as-Syafi’e berdasarkan tahun lahir atau wafatnya dalam berbagai bidang keilmuan. Tahun lahir/wafat berdasar tahun hijrah.
KURUN KE-TIGA HIJRAH
- Al-Imam Muhammad ibn Idris as-Syafi’e rahimahūLlāhu Ta’āla (w.204H)
- Al-Imam al-Humaidi (w.219H)
- Al-Imam Ishaq ibn Rahuyah (w.238H)
- Al-Imam Muhammad ibn Syafi’e (w.240H)
5 Al-Imam al-Karabisi (w.245H)
- Al-Imam at-Tujibi (w.250H)
- Al-Imam al-Muzani (w.264H)
- Al-Imam Harmalah at-Tujibi (w.243H)
- Al-Imam Bukhari (w.256H) rahimahūLlāh
- Al-Imam az-Za’farani (w.260H)
- Al-Imam Muslim (w.261H) rahimahūLlāh
- Al-Imam Ahmad ibn Syayyar al-Marwazi (w.268H)
- Al-Imam ar-Rabi’ ibn Sulaiman al-Muradi (w.270H)
- Al-Imam Ibnu Majah (w.275H) rahimahūLlāh
- Al-Imam Abu Dawud (w.276H) rahimahūLlāh
- Al-Imam Abu Hatim ar-Razi (w.277H)
- Al-Imam ad-Darimi (w.280H)
- Imam Abu Ja’afar at-Tirmidzi (w.295H) rahimahūLlāhu Ta’āla
- Al-Imam Junaid al-Baghdadi rahimahūLlāhu Ta’āla (w.298H)
KURUN KE-EMPAT HIJRAH
- Al-Imam an-Nasa’ie rahimahūLlāh (w.303H)
- Al-Imam at-Thabari (w.305H)
- Al-Imam Ibnu Surej (w.306H)
- Al-Imam ‘Abdullah bin Muhammad Ziyad an-Nisaburi (w.324H)
- Al-Imam Ibnu Qasi (w.335H)
- Al-Imam as-Su’luki (w.337H)
- Al-Imam al-Asy’ari rahimahūLlāh (w.324H)
- Al-Imam Abu Ishaq al-Marwazi (w.340H)
- Al-Imam ibn Abi Hurairah rahimahūLlāhu Ta’āla (w.345H)
- Al-Imam al-Mus’udi (w.346H)
- Al-Imam Abu Saib al-Marwazi (w.362H)
- Al-Imam Abu Hamid al-Marwazi (w.362H)
- Al-Imam as-Sijistani (w.363H)
- Al-Imam al-Qaffal al-Kabiir (w.365H)
- Al-Imam ad-Dariki (w.375H)
- Al-Imam ibnu Abi Hatim (w.381H)
- Al-Imam al-Daruquthni rahimahūLlāh (w.385H)
- Al-Imam al-Jurjani (w.393H)
KURUN KE-LIMA HIJRAH
- Al-Imam al-Baqilani (w.403H)
- Al-Imam Hakim [Hakim al-Naisaburi] rahimahūLlāh (w.405H)
- Al-Imam al-Asfaraini (w.406H)
- Al-Imam as-Sinji (w.406H)
- Al-Imam Ibnu Mahamili (w.415H)
- Al-Imam ats-Tsa’labi (w.427H)
- Al-Imam al-Mawardi (w.450H)
- Al-Imam al-Baihaqi (w.458H)
- Al-Imam al-Haramain (w.460H)
- Al-Imam al-Qusyairi (w.465H)
- Al-Imam as-Syirazi (w.476H)
- Al-Imam al-’Aziz (w.494H)
- Al-Imam at-Thabari (w.495H)
KURUN KE-ENAM HIJRAH
- Al-Imam al-Kayahirasi (w.504H)
- Al-Imam al-Ghazali rahimahūLlāhu Ta’āla (w.505H)
- Al-Imam Abu Bakar as-Syasyi al-Qaffal (w.507H)
- Al-Imam al-Baghawi (w.510H)
- Al-Imam Syahrastani (w.548H)
- Al-Imam Abul Husain Yahya al-Amrani al-Yamani (w.558H)
- Al-Imam Syihabuddin Abu Syuja’ (w.593H)
KURUN KE-TUJUH HIJRIYAH
- Al-Imam ‘Izzuddin ibn ‘Abdis’Salam (w.606H)
- Al-Imam ar-Razi (w.606H)
- Al-Imam Ibnu Atsir (w.606H)
- Al-Imam Ibnu Salah (w.643H)
- Al-Imam ar-Rafi’e rahimahūLlāh (w.623H)
- Al-Imam an-Nawawi rahimahūLlāh (w.676H)
KURUN KE-DELAPAN HIJRAH
- Al-Imam Taqiyuddin Ibnu Daqiqil ‘Id (w.702H)
- Al-Imam Zamlukani (w.727H)
- Al-Imam Taqiyuddin as-Subki (w.756H)
- Al-Imam Tajuddin Subki (w.771H)
- Al-Imam Ibnu Katsir (w.774H)
- Al-Imam Zarkasyi (w.794H)
KURUN KE-SEMBILAN HIJRAH
- Al-Imam al-Mahalli (w.835H)
- Al-Imam Ibnu Mulaqin (w.804H)
- Al-Imam Ibnu Ruslan (w.844H)
- Al-Imam Ibnu Hajar al-’Asqolani rahimahūLlāh (w.852H)
- Al-Imam al-Husaini al-Hisni (w.829H)
- Al-Imam Syamsuddin Muhammad bin Ahmad al-Manhaji al-Qahari (w.880H)
KURUN KE-SEPULUH HIJRAH
- Al-Imam as-Suyuti rahimahūLlāh (w.911H)
- Al-Imam Abdullah bin Abdul Rahman Bafadhal al-Hadrami (w.918H)
- Al-Imam Qasthalani (w.923H)
- Al-Imam Zakaria al-Anshari (w.926H)
- Al-Imam Ibnu Hajar al-Haitami (w.974H)
- Al-Imam Khatib Syarbaini (w.977H)
- Al-’Allamah Zainuddin bin Abdul Aziz al-Malibari (w.987H)
- Al-Imam Ahmad ‘Umairah (w.957H)
KURUN KE-SEBELAS HIJRAH
- Al-Imam ar-Ramli (w.1004H)
- Al-Imam ar-Raniri (w.1068H)
- Al-Imam Ahmad Salamah al-Qalyubi (w.1069H)
Imam-Imam lainnya pada abad ini sebenarnya ramai lagi.
KURUN KE-DUA BELAS HIJRAH
- Al-Habib ‘Abdullah ibn ‘Alwi al-Haddad (w.1132H)
- Syaikh Sayyid Ja’afar al-Barzanji (w.1184H)
KURUN KE-TIGA BELAS HIJRAH
- Al-Imam as-Syarqawi (w.1227H)
- Al-Imam al-’Allamah Syaikh Sulaiman al-Jumal (w.1204H)
- Al-Imam al-Bujairami al-Mishri (w.1221H)
- Syaikh Muhammad Arsyad al-Banjari rahimahūLlāh (w.1227H)
- Syaikh as-Syanwani (w.1233H)
- Syaikh Abdus Samad al-Falembani/Palembang rahimahūLlāh
- Syaikh Daud ‘Abdullah al-Fathani rahimahūLlāh (w. 1265H)
- Al-Imam al-Bajuri (w.1276H)
KURUN KE-EMPAT BELAS HIJRIYAH
- Sayyid Ahmad Zaini Dahlan, Mufti Mekah (w.1304H)
- Syaikh al-Bakri Syatha ad-Dimyathi (w.1302H)
- Syaikh an-Nawawi al-Bantani al-Jawi (w.1316H)
- Syaikh Muhammad Khalil al-Maduri [Bangkalan]
- Syaikh Wan Ali Kutan (w.1331H)
- Syaikh Uthman Betawi (w.1333H)
- Syaikh Ahmad Khatib (w.1334H)
- Syaikh Uthman Senik (w.1336H)
- al-’Allamah az-Zuhri al-Ghamrawi (w.1337H)
- Syaikh Utsman as-Saraqawi (w.1339H)
- Syaikh Muhammad Sa’ad (w.1339H)
- Syaikh Muhammad Sa’id al-Linggi (w.1345H)
- Syaikh Yusuf bin Isma’il al-Nabhani (w.1350H)
- Syaikh Muhammad Saleh al-Minangkabawi (w.1351H)
- Syaikh Wan Sulaiman (w.1354H)
- Syaikh Hasan Ma’sum (w.1355H)
- Syaikh Abu Bakar Muar (w.1357H)
- Syaikh Abdul Latif at-Tanbi (w.1358H)
- Imam Ya’qub al-Kelantani (w.1360H)
- Syaikh Muhammad Jamil Jaho (w.1360H)
- Syaikh Muhammad Saleh Kedah
- Syaikh Hasyim Asy’ari (w.1367H)
- Syaikh Abdul Mubin al-Jarimi al-Fathani (w.1367H)
- Syaikh Abdul Wahid (w.1369H)
- Syaikh Muhammad Fadlil Banten
- Syaikh Mustafa Husein (w.1370H)
- Syaikh Abbas Qadi (w.1370H)
- Syaikh Tahir Jalaluddin al-Azhari (w.1376H)
- Syaikh Tengku Mahmud az-Zuhdi (w.1376H)
- Syaikh Abdullah Fahim
- Syaikh Muda Wali (w.1380H)
- Syaikh Abdul Rahman al-Kelantani (w.1391H)
- Syaikh Ismail al-Asyi
- Syaikh Ihsan Dahlan al-Jampesi’
- Syaikh Zainal Abidin bin Muhammad al-Fathani
KURUN KE-LIMA BELAS HIJRAH
- Syaikh [K.H] Sirajuddin ‘Abbas (w.1400H)
- Syaikh Muhammad Idris al-Marbawi (w.1409H)
- Mufti Haji Ismail Omar (w.1413H)
- Syaikh’ [Kiyai] Shamsuddin (w.1418H)
- K.H.M. Syafi’e Hadzami (w.1427H)
- Syaikh Nuh ‘Ali Salman al-Qudah (w.1432H)
- Syaikh Ahmad Sahl al-Hajini
- Syaikh Mustafa al-Khin
- Syaikh Mustafa al-Bugha
Dan masih banyak lagi yang mungkin terlewatkan untuk kami sebutkan semuanya di sini, pada kurun2 terakhir seperti Syeikh Yasin al-Fadani, Sayyid Muhammad ibn Alawi al-Maliki dll.
ULAMA SYAFI’IYAH BIDANG FIQH
Fiqh adalah bidang studi terpenting dalam mazhab. Kerana istilah mazhab empat itu sendiri identik dengan mazhab fiqh. Ulama paling berpengaruh dalam bidang fiqh as-Syafi’e berdasarkan karya kitab fiqh dan senioriti mereka adalah seperti berikut:
- Muhyiddin Yahya ibn Syaraf an-Nawawi (Imam an-Nawawi)
- Abdul Karim ibn Muhammad ibn Abdul Karim ibn al-Fadhl ibn al-Hasan al-Qazwini (Imam Abul Qasim ar-Rafi’e)
- Jalaluddin Abdurrohman ibn Abu Bakar as-Suyuti
- Ibnu Hajar al-Asqolani
- Muhammad ibn Muhammad ibn Muhammad al-Ghazali (Imam al-Ghazali)
- Jamaluddin al-Asnawi
- Abu Muhammad Abdullah ibn Yusuf al- Juwaini (Imam Haramain Abul Ma’ali al-Juwaini)
- Ibnu Hajar al-Haitami
- Syihabuddin al-Ramli
ULAMA FIQH QAUL QADIM
Qaul Qadim (pendapat lama) adalah pendapat hukum Imam as-Syafi’e rahimahūLlāhu Ta’āla selama berada di Baghdad, Iraq
- Muhammad al-Za’farani
- Al-Husain al-Karabisi
- Ibrahim Abu Tsaur
ULAMA FIQH QAUL JADID
Qaul Jadid (pendapat baru) adalah pendapat hukum Imam as-Syafi’e rahimahūLlāhu Ta’āla selama berada di Cairo, Mesir.
- Yusuf al-Buwaiti
- Ismail ibn Yahya al-Muzani
- Al-Rabi’ ibn Sulaiman al-Muradi
BIDANG HADITH
- Al-Baihaqi
- Hakim an-Nishaburi
- al-Tabarani
- Ibn Khuzaimah ibn al-Salah
- Yusuf ibn Abd al-Rahman al-Mizzi
- Dhahabi
- Ibn Hajar al-Asqolani
- Al-Sakhawi al-Khatib al-Baghdadi
- Abd al-Rahim ibn al-Husain al-‘Iraqi
- Al-Qastallani
ULAMA SYAFI’E BIDANG TAFSIR
- Ibn Kathir
- Al-Baghawi Baidawi
- Ahmad ibn Muhammad al-Tha’labi
BIDANG SUFISME (TASAWUF)
- Harith al-Muhasibi
- Junaid al-Baghdadi
- Ibn Khafif Abd al-Karīm ibn Hawāzin Qusyairi
- Imam al-Haddad
- Ahmad Ghazali
- Ayn al-Quzat Hamadani
- Abu al-Najib Suhrawardi
- Shahab al-Din Suhrawardi
- Yusuf Hamdani
- Ahmed ar-Rifa’ie
- Shams Tabrizi
- Safi-addin Ardabili Is’haq Ardabili
- Kamal Khujandi
- Yusuf an-Nabhani
- Mir Sayyed Ali Hamadani
BIDANG AKIDAH
- ‘ALI BIN ISMAIL IBN ABI BASYAR ABUL HASAN AL-ASYA’ARI rahimahūLlāhu Ta’āla
- Abu Mansur al-Maturidi
BIDANG SEJARAH
- Ali ibn al-Athir
- Ibn ‘Asakir
- Ibn Khallikan
NEGARAWAN
- Saladin
- Nizam al-Mulk
BIDANG BAHASA
- Raghib Isfahani
- Fairuzabadi
ULAMA SYAFI’E KONTEMPORERI
- Wahbah Zuhaili – Damaskus, Syria.
- Muhammad Sa’id Ramadan al-Buti – Damaskus, Syria.
- Ali Gomaa (Juma’ah) – Grand Mufti of Egypt.
- Habib Umar bin Hafiz – Yaman
- Afifi al-Akiti – Dekan Universiti Oxford
- Taha Karan – Afrika Selatan. Dijuluki Syafi’e kecil.
- Nuh Ha Mim Keller Mohammad Salim al-Awa – Mesir.
- Ahmed Kuftaro – Syria
Dan masih banyak lagi nama2 ulama besar yang belum sempat dituliskan kesemuanya di sini. Ini semua adalah merupakan kekayaan Mazhab as-Syafi’e, yang membuktikan bahawa sanad keilmuan melalui jalur Mazhab as-Syafi’e tidak pernah putus, yaitu bermula dari RasūluLlāh ﷺ melalui al-Imam as-Syafi’e berkesinambungan sampai kepada kita hari ini dan akan terus sampai kepada ummat akhir zaman.